1)  บุคคลคุณภาพแห่งปี 2025 ด้านวิทยาศาสตร์

รองศาสตราจารย์ เภสัชกร ดร.ทรงศักดิ์ ศรีอนุชาต (อายุ 81 ปี)

นายกสภาสมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทยกิตติมศักดิ์

1. หน้าที่ความรับผิดชอบในปัจจุบัน

    1.    นายกสภาสมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทยกิตติมศักดิ์

    2.    นายกสมาคมพิษวิทยาแห่งประเทศไทย

    3.    ที่ปรึกษาเภสัชกรรมสมาคมแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์

    4.    ประธานมูลนิธิส่งเสริมโภชนาการ

    5.    ที่ปรึกษาอาวุโส สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล

    6.    ผู้ก่อตั้งและที่ปรึกษาศูนย์ประเมินความเสี่ยงประเทศไทย (Thailand Risk Assessment Center – TRAC)

2. ประวัติการศึกษา

 ·     พ.ศ. 2510 ปริญญาตรี เภสัชศาสตร์ (เกียรตินิยม อันดับ 2) คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ (ปัจจุบัน มหาวิทยาลัยมหิดล) ปัจจุบันได้โอนไปสังกัด จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

 ·     พ.ศ. 2516 ปริญญาโท (M.S.) Pharmaceutical Chemistry, School of Pharmacy University of Kansas, USA.

 ·     พ.ศ. 2517 ปริญญาเอก (Ph.D.) Pharmaceutical Chemistry, School of Pharmacy University of Kansas, USA.

 ·     พ.ศ. 2526 ประกาศนียบัตรจิตวิทยาความมั่นคง สถาบันจิตวิทยาความมั่นคง กองบัญชาการทหารสูงสุด

 ·     พ.ศ. 2528 ประกาศนียบัตรฝึกอบรมผู้บริหาร มหาวิทยาลัยมหิดล

 ·     พ.ศ. 2534 วุฒิบัตร Mini MPA (รุ่นที่ 3) มหาวิทยาลัยมหิดล

 ·     พ.ศ. 2537 Certificate in “Risk Assessment”, International Union of Toxicology (IUTOX)

 ·     พ.ศ. 2553 ประกาศนียบัตรชั้นสูง การบริหารเศรษฐกิจสาธารณะสำหรับนักบริหารระดับสูง รุนที่ 9 ปศส 9 สถาบันพระปกเกล้า

3. ประวัติการทำงาน

· พ.ศ. 2511-2518 รับราชการนักวิทยาศาสตร์ ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ SEATO Laboratory, อาจารย์ประจำภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาล รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

· พ.ศ. 2522-2547 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ รองศาสตราจารย์ ศูนย์วิจัยคณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

· หัวหน้าห้องปฏิบัติการ พิษวิทยาและอาหารเคมี ศูนย์วิจัยคณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

· ประธานหลักสูตรโภชนศาสตร์ หลักสูตรร่วมระหว่างคณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาล รามาธิบดี และสภาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล

· ผู้ช่วยผู้อำนวยการ รองผู้อำนวยการ และผู้อำนวยการ สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล (พ.ศ. 2530-2546)

· หัวหน้าหน่วยพิษวิทยาทางอาหาร สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล

· ประธานหลักสูตรพิษวิทยาทางอาหารและโภชนาการ สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล

· นายกสมาคมเภสัชกรรมสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (สภท) 2 สมัย (พ.ศ. 2541-2544) ปัจจุบันเป็นที่ปรึกษา ของ ภสท

· ประธานสภามนตรี (นายก) สภาสมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (สสวทท) 2 สมัย พ.ศ. 2543-2548

· นายกสมาคมพิษวิทยาแห่งประเทศไทย (ส.พ.ท.) หลายสมัย (พ.ศ. 2532-2538) , พ.ศ. 2540-ปัจจุบัน

· President of Asian Society of Toxicology (ASIATOX) 2 สมัย (พ.ศ. 2543-2547), (พ.ศ. 2558-2561)

· Vice President of Federation of Asian Pharmaceutical Associations (FAPA) พ.ศ. 2546-2557

· ประธานคณะกรรมการและอนุกรรมการด้านวัตถุอันตราย กรมโรงงานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม

· ประธานคณะกรรมการ ประธานคณะอนุกรรมการ รองประธาน กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ในหลายคณะ ของหน่วยงานต่างๆภายใต้สังกัดกระทรวงอุตสาหกรรม ได้แก่ สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สถาบันอาหาร เป็นต้น

· ประธานคณะอนุกรรมการ กรรมการ และกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ในหลายคณะ ของหน่วยงานต่างๆภายใต้สังกัดของหน่วยงานต่างๆภายใต้สังกัดสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กระทรวงสาธารณสุข

· ประธานและกรรมการ ในคณะกรรมการและคณะอนุกรรมการด้านมาตรฐานสินค้าเกษตร และมาตรฐานอาหารระหว่างประเทศ Codex สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) และอีกหลายคณะของหน่วยงานต่างๆภายใต้สังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์

· ประธานคณะกรรมการ ประธานคณะอนุกรรมการ กรรมการ ในหลายคณะของหน่วยงานต่างๆภายใต้สังกัดกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (พ.ศ. 2545-ปัจจุบัน)

· ประธานและกรรมการ ในสถาบันไบโอเทค สวทช. กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม

· ประธานคณะกรรมการจัดประชุม 3^rd International Conference of Asian Society of Toxicology ที่จังหวัดกรุงเทพมหานคร และจังหวัดเชียงใหม่ (พ.ศ. 2547)

· กรรมการ ในหลายคณะ ของหน่วยงานต่างๆภายใต้สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ (พ.ศ. 2546-2551)

· ได้รับการสรรหาให้เป็นสมาชิกวุฒิสภา ระหว่างปี พ.ศ. 2551-2554

· ได้รับทุนจากองค์การอนามัยโลกให้ไปดูงานด้านเทคโนโลยีการศึกษา Nitrate, Nitrite and Nitrosamines Formation and Analysis  ที่ประเทศเนเธอร์แลนด์ และประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นระยะเวลา 2 เดือน (พ.ศ. 2523)

· หัวหน้าคณะผู้แทนประเทศไทยที่ได้รับเชิญจากองค์การอนามัยโลก ให้เดินทางไปเข้าร่วมประชุมและดูงานในต่างประเทศหลายครั้ง

· หัวหน้าคณะผู้แทนประเทศไทยที่ได้รับเชิญจากสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ให้เดินทางไปเข้าร่วมประชุมและดูงานในต่างประเทศหลายครั้ง

· หัวหน้าคณะผู้แทนประเทศไทยที่ได้รับเชิญจากสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ให้เดินทางไปเข้าร่วมประชุมและดูงานในต่างประเทศหลายครั้ง

· ผู้ก่อตั้งและที่ปรึกษา ศูนย์ประเมินความเสี่ยงประเทศไทย (Thailand Risk Assessment Center – TRAC) พ.ศ. 2546 - ปัจจุบัน

· ประธานมูลนิธิส่งเสริมโภชนาการ พ.ศ. 2562-ปัจจุบัน

· มีผลงานตีพิมพ์ รวม 87 เรื่อง (ตุลาคม 2567) บทความทางวิชาการและงานวิจัย ภาษาอังกฤษ จำนวน 50 เรื่อง, บทความวิชาการ งานวิจัย ตำรา และหนังสือ ภาษาไทย จำนวน 37 เรื่อง

4. นโยบายและอุดมการณ์ในการทำงาน

· นโยบายหลักในการทำงาน คือ อุทิตตนต่อการทำงานในหน่วยงานอย่างเต็มกำลังและความ สามารถ มีปฏิสัมพันธ์กับผู้ร่วมงานทุกระดับอย่างสม่ำเสมอ เพื่อแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นและแก้ปัญหาเพื่อการพัฒนา

· อุดมการณ์ คือ งานที่ทำต้องมุ่งเพื่อความสำเร็จ ยึดหลักวิทยาศาสตร์เป็นแนวทางเพื่อให้ได้ข้อมูลใหม่เพื่อการพัฒนา และยึดหลักจริยธรรมและความซื่อสัตย์ เห็นประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าส่วนตน เพื่อให้เกิดความสามัคคีและความก้าวหน้าขององค์กร

5. ความสำเร็จในชีวิตการทำงาน

เมื่อสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก ถือว่าเริ่มงานราชการอย่างเต็มตัว ได้ทำงานในหลายด้าน

1.  ได้มีส่วนร่วมในการก่อตั้งสถาบันโภชนาการ ที่มีความสำคัญในการวิจัยเพื่อสุขภาพของประชาชน การให้การศึกษาระดับปริญญาโทและเอก ที่สร้างนักวิชาการให้กับหน่วยงานราชการและเอกชนที่มีส่วนทำให้ประเทศไทยมีความก้าวหน้าทั้งทางด้านอาหารและโภชนาการทัดเทียมนานาชาติ และได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้อำนวยการสถาบันจนเกษียนอายุราชการ

2.  ได้ริเริ่มงานวิจัยด้านความปลอดภัยอาหาร โดยอาศัยข้อมูลจาการวิจัยของตนเองและมีนักศึกษาช่วยงาน ในโครงการที่เป็นประโยชน์ต่อประชาชนและประเทศชาติ เช่น การศึกษาด้านพิษวิทยาและความปลอดภัยของอาหาร ทำให้ได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการดำเนินการแก้ไข และเสนอแนวทางการพัฒนาด้านอาหารที่เกี่ยวข้องกับโรค จนถึงความเชื่อมโยงกับการเกิดมะเร็ง

3.  มีส่วนร่วมในการก่อตั้งมูลนิธิส่งเสริมโภชนาการ โดยทำหน้าที่เป็นเลขานุการมูลนิธิตั้งแต่เริ่มแรกจนเป็นประธานมูลนิธิในปัจจุบัน

4.  เป็นผู้ก่อตั้งศูนย์ประเมินความเสี่ยงประเทศไทย (Thailand Risk Assessment Center-TRAC) ภายใต้มูลนิธิส่งเสริมโภชนาการ เป็นศูนย์รับการประเมินความเสี่ยงให้กับหน่วยงานเอกชนที่มีผลิตภัณฑ์จะขอขึ้นทะเบียนกับ อย. ก่อนออกสู่ตลาด หรือทำให้กับหน่วยงานราชการเพื่อเป็นข้อมูในการออกกฎหมายหรือปรับปรุงกฎหมายให้เหมาะสมทันสมัยหลายเรื่อง

5.  เป็นกรรมการ และประธาน ทั้งคณะกรรมการต่างๆหลายคณะ ที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยของสารเคมี และอาหาร เพื่อความปลอดภัยของประชาชนในด้านอาหาร ในสังกัดกรมโรงงานอุตสาหกรรม อย., มกอช. เป็นต้น

6.  ร่วมก่อตั้งสมาคมพิษวิทยาแห่งประเทศไทย ที่มีการประชุมวิชาการทุกปีและเป็นนายกสมาคมในปัจจุบัน เป็นนายกสภาสมาคมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (สสวทท) 2 สมัย เป็นองค์กรที่มีสมาชิกเป็นสมาคมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในประเทศไทยจำนวนมาก ปัจจุบันมีสมาชิกรวม 40 สมาคม

7.  ร่วมก่อตั้งสมาคมพิษวิทยาแห่งเอเซีย (ASIATOX) มีสมาคมในเอเซียเป็นสมาชิก รวม 8 สมาคม และได้รับเลือกเป็นPresident รวม 2 สมัย และจัดประชุมนานาชาติในประเทศไทย 2 ครั้ง

6. ทรรศนะต่อวงการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

·    วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี นับเป็นพื้นฐานที่สำคัญต่อการวิจัย พัฒนา และนวัตกรรม เพื่อให้เกิดการพัฒนาประเทศอย่างก้าวกระโดด โดยการพัฒนานวัตกรรมใหม่ที่เพิ่มศักยภาพให้ประเทศหลุดจากกับดักของประเทศรายได้ปานกลาง ที่ประเทศไทยมีปัญหามายาวนานและยังเป็นปัญหาอยู่ในปัจจุบัน

·    วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สมควรต้องให้ประชากรของประเทศได้ตระหนักรู้อย่างน้อยมี mindset ที่เห็นความสำคัญของวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในการดำเนินชีวิตประจำวัน ซึ่งเป็นองคาพยพที่จะทำให้ประเทศก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ดังนั้น การทำให้วิทยาศาสตร์เป็นที่ตระหนักรู้ของประชาชน (Science popularization) จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง

7. กิจการอันเป็นคุณประโยชน์เพื่อสังคม สาธารณกุศล

 · ผลิตบัณฑิตระดับปริญญาโท และปริญญาเอก ออกไปปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยราชการและองค์กรเอกชน เพื่อพัฒนาด้านอาหารและโภชนาการของประเทศ ทำให้ลดปัญหาด้านทุพโภชนาการซึ่งเกี่ยวข้องทั้งด้านร่างกายและสมองของเด็ก ที่จะเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศในอนาคต และทำให้ผู้ใหญ่และผู้สูงวัยไม่ประสบปัญหาโรคเรื้อรังที่ไม่ติดต่อ (NCDs) ที่จะเป็นปัญหาที่แก้ไขได้ยากแต่ป้องกันได้

 · ด้านสาธารณสุขที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีอันตรายที่ใช้มากในประเทศ ได้มีการกำกับ ควบคุม การใช้ไม่ให้เกิดอันตรายต่อคน สัตว์ และสิ่งแวดล้อม

 · ในขณะที่เป็นสมาชิกวุฒิสภา ได้เป็นรองประธานคณะกรรมาธิการสาธารณสุข และกรรมาธิการการเกษตรและสหกรณ์ ได้ทำหน้าที่ประธานคณะอนุกรรมาธิการสาธารณสุข ทำการศึกษาและเสนอแนะ ในการควบคุมกำกับดูแลด้านระบบยาของประเทศซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อสังคม ในคณะกรรมาธิการการเกษตรและสหกรณ์ ได้เป็นประธานคณะอนุกรรมาธิการแก้ปัญหาราคาผลไม้ตกต่ำเสนอวิธีการแก้ไขต่อรัฐบาลให้ดำเนินการ

· ในด้านสาธารณกุศล ในฐานะประธานมูลนิธิส่งเสริมโภชนาการ ได้มีการรณรงค์ให้ประชาชนที่อาศัยอยู่ในสังคมรอบๆมหาวิทยาลัยมหิดล ดูแลด้านโภชนาการของตนเองและชุมชน เพื่อป้องกันโรค NCDs และให้การช่วยเหลือชุมชนเมื่อประสบปัญหาน้ำท่วมใหญ่โดยช่วยฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมและปัจจัยด้านอาหารและน้ำดื่ม

· จัดสรรทุนการศึกษาให้แก่นักศึกษาในสถาบันโภชนาการ ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ในการศึกษาเป็นประจำ

· ส่งเสริมการตระหนักรู้ด้านวิทยาศาสตร์ในชุมชนเพื่อให้เกิดความยั่งยืนในการประกอบอาชีพและการดำรงชีวิตประจำวันอย่างฉลาดรู้

8. ความภาคภูมิใจและรางวัลเกียรติยศที่ได้รับ

· มีความภูมิใจอย่างมากที่ได้ทำงานรับราชการจนเกษียนอายุราชการในเดือน ตุลาคม พ.ศ. 2547 ในด้านอาหารและโภชนาการและความปลอดภัยอาหาร ที่ได้เกี่ยวข้องในด้านการดูแล และการประเมินความเสี่ยง และจัดการความเสี่ยงเพื่อความปลอดภัยด้านอาหารและประชาชนไทยมีสุขภาพดี

· ได้สร้างบุคคลากรในด้านนี้ให้กับประเทศในระดับปริญญาโทและปริญญาเอก จนออกไปทำงานทั้งในหน่วยงานของรัฐและเอกชนจำนวนมาก

· ได้เป็นผู้ก่อตั้งศูนย์ประเมินความเสี่ยงประเทศไทย (Thailand Risk Assessment Center) ภายใต้มูลนิธิส่งเสริมโภชนาการ ที่ได้ประเมินความปลอดภัยให้กับผลิตภัณฑ์อาหารใหม่ (Novel Foods) ให้กับหน่วยงานเอกชนและหน่วยงานรัฐ เพื่อให้แน่ใจว่าปลอดภัยก่อนออกสู่ตลาด

· เป็นผู้หนึ่งในทีมก่อตั้งสถาบันโภชนาการร่วมกับท่านที่มีชื่อเสียงหลายท่าน ได้แก่ ศาสตราจารย์ ดร. นพ. อารี วัลยะเสวี ศาสตราจารย์ พญ. คุณหญิงสาคร ธนมิตต์ ศาสตราจารย์ ดร. นพ. ไกรสิทร์ ตันติศิรินทร์ เป็นต้น และเป็นผู้ดูแลในการก่อสร้างอาคารสถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา และหน่วยงานภายในต่างๆให้สามารถดำเนินการจนมีความก้าวหน้าเพื่อเป็นสถาบันชั้นนำในด้านอาหารและโภชนาการและความปลอดภัยอาหารของประเทศไทย และให้เป็นที่รู้จักดีในต่างประเทศ

8.1 เครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่ได้รับ

·     มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.) - พ.ศ. 2551

·     มหาวชิรมงกุฏ (ม.ว.ม.)

·     เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

 8.2 รางวัลเกียรติยศที่ได้รับ

 ·         พ.ศ. 2556 รางวัล “ศิษย์เก่าดีเด่น” โดยสมาคมศิษย์เก่าคณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

 ·         พ.ศ. 2550 รางวัล “มหิดลทยากร” เป็นรางวัลศิษย์เก่าดีเด่น โดยสมาคมศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยมหิดล

 ·         รางวัล Travel awards ของ IUTOX ทั้ง Junior และ Senior Awards

 ·         รางวัลพ่อตัวอย่าง เขตบางซื่อ กรุงเทพมหานคร

 ·         พ.ศ. 2564 รางวัลปูชนียบุคคล เนื่องในโอกาสครบรอบ 50 ปี วันพระราชทานนาม 131 ปี มหาวิทยาลัยมหิดล