2)  บุคคลคุณภาพแห่งปี 2025 ด้านเทคโนโลยี

รองศาสตราจารย์ ดร. เสรี ศุภราทิตย์ (อายุ 65 ปี)

รองประธานมูลนิธิสภาเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ

1.  หน้าที่ความรับผิดชอบในปัจจุบัน

1. รองประธานมูลนิธิสภาเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ

2. ประธานกรรมการบริหารและที่ปรึกษาด้านการคาดการณ์สภาพภูมิอากาศและความเสี่ยงภัยพิบัติ ศูนย์วิจัยอนาคตศึกษา (Futuretales LAB by MQDC)

3. ผู้เชี่ยวชาญคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)

4. ผู้อำนวยการศูนย์การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศและภัยพิบัติ มหาวิทยาลัยรังสิต

5. กรรมการในคณะกรรมการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ

6. กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการนโยบายผังเมืองแห่งชาติ ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์

7. นักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญ นักวิจัย ผู้สอน บรรยาย เผยแพร่ สร้างองค์ความรู้ และความตระหนักให้กับสังคมไทยเพื่อให้มีภูมิต้านทานจากภัยคุกคามด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

2. ประวัติการศึกษา

·     ปริญญาตรี วิศวกรรมโยธา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

·     ปริญญาโท วิศวกรรมชลศาสตร์และชายฝั่ง สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย  M.Eng. (Water Resources Engineering) Asian Institute of Technology (AIT)

·     ปริญญาเอก วิศวกรรมชายฝั่ง D.Eng. (Coastal Engr.) Tohoku University, JAPAN

3. ประวัติการทำงาน

·       พ.ศ. 2534-2536  วิศวกรอาวุโส บริษัท ปตท. สำรวจและผลิต จำกัด

·       พ.ศ. 2535-2537  วิศวกรก่อสร้าง แหล่งน้ำมันบงกช บริษัท ปตท. สำรวจและผลิต จำกัด 

·       พ.ศ. 2540-2552  คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย และคณบดีวิทยาลัยวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต 

·       อดีตหัวหน้าหลักสูตรปริญญาดุษฎีบัณฑิต (วิศวกรรมโยธา) มหาวิทยาลัยรังสิต และปฏิบัติหน้าที่ผู้อำนวยการศูนย์พลังงานเพื่อสิ่งแวดล้อม และผู้จัดการใหญ่อุทยานสิ่งแวดล้อมนานาชาติสิรินธร ในพระบรมราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี 

·       พ.ศ. 2540-ปัจจุบัน ผู้อำนวยการศูนย์การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศและภัยพิบัติ มหาวิทยาลัยรังสิต 

·       พ.ศ. 2543-2544 กรรมการวิชาการสาขาวิศวกรรมโยธา, กรรมการ และเลขานุการคณะอนุกรรมการวิศวกรรมแหล่งน้ำ วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ 

·       พ.ศ. 2545-2546 ที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

·       พ.ศ. 2546-ปัจจุบัน  กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ วิทยาลัยป้องกัน และบรรเทาสาธารณภัย 

·       พ.ศ. 2548-ปัจจุบัน ได้รับเชิญเป็น Strategic Planning Group on Human and Environmental Hazards and Disasters ประจำภูมิภาค Asia and Pacific 

·       พ.ศ. 2549-2550 คณะกรรมการการประปานครหลวง  

·       พ.ศ. 2549-2550 ที่ปรึกษารัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย 

·       พ.ศ. 2551- 2553 ผู้อำนวยการศูนย์พลังงานเพื่อสิ่งแวดล้อม อุทยานสิ่งแวดล้อมนานาชาติสิรินธร ในพระบรมราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี 

·       พ.ศ. 2554-2557 คณะกรรมการยุทธศาสตร์การบริหารจัดการน้ำ 

·       พ.ศ. 2558-2560 ผู้ว่าการประปาส่วนภูมิภาค 

·       พ.ศ. 2548-ปัจจุบัน  Disaster expert, Asia & Pacific Planning group on Hazard and Disaster of ICSU 

·       พ.ศ. 2555-ปัจจุบัน กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ 

·       พ.ศ. 2563-ปัจจุบัน  กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการนโยบายผังเมืองแห่งชาติ ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ 

·       พ.ศ. 2565-ปัจจุบัน รองประธานมูลนิธิสภาเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ 

·       พ.ศ. 2566-ปัจจุบัน ประธานกรรมการบริหารและที่ปรึกษาด้านการคาดการณ์สภาพภูมิอากาศและความเสี่ยงภัยพิบัติ ศูนย์วิจัยอนาคตศึกษา (Futuretales LAB by MQDC) และผู้เชี่ยวชาญคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) 

ความชำนาญพิเศษ

 ·   นักวิจัยและผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมภัยพิบัติต่างๆ ได้แก่ อุทกภัย น้ำป่าไหลหลาก พายุคลื่น สึนามิ การกัดเซาะ และการตกตะกอน สภาวะโลกร้อน แผ่นดินไหว ฯลฯ การพยากรณ์อนุกรมเวลาระดับน้ำเพื่อการเตือนภัยน้ำท่วม การประชุมวิศวกรรมโยธา และอื่นๆ

·   มีผลงานเขียนทางวิชาการหลายเล่ม เช่น กลศาสตร์ของไหล, การพยากรณ์น้ำโดยโครงข่ายใยประสาทเทียม, มัจจุราช อันดามัน : สึนามิ, และบทความที่ตีพิมพ์เป็นวารสารทั้งในและต่างประเทศมากกว่า 100 บทความ

·   ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมภัยพิบัติในหน่วยงานต่างๆ เช่น เป็นกรรมการวิชาการสาขาวิศวกรรมโยธา และกรรมการ และเลขานุการอนุกรรมการวิศวกรรมแหล่งน้ำ วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ระหว่างปี พ.ศ. 2543-2544 เป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ วิทยาลัยป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 จนปัจจุบัน

·   เป็นคณะกรรมการศึกษาระบบเตือนภัยล่วงหน้า สำนักนายกรัฐมนตรี อนุกรรมการป้องกัน และบรรเทาผลกระทบจากภัยธรรมชาติ เลขานุการและอนุกรรมการป้องกันการกัดเซาะชายฝั่งทะเล สภาผู้แทนราษฎร

·   ได้รับเชิญเป็น Strategic Planning Group on Human and Environmental Hazards and Disasters ประจำภูมิภาคAsia and Pacific ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2548 จนถึงปัจจุบัน

4. นโยบายและอุดมการณ์ในการทำงาน

·     การช่วยเหลือมวลมนุษยชาติเป็นนโยบายและอุดมการณ์ในการทำงาน โดยเฉพาะการได้รับองค์ความรู้และประสบการณ์ด้านการจัดการภัยพิบัติจากประเทศญี่ปุ่น เป็นพลังผลักดันที่ต้องการสร้างสังคมไทยให้เข้มแข็ง

5. ความสำเร็จในชีวิตการทำงาน

     ·     ผมคิดว่าตัวเองยังไม่ประสบความสำเร็จ ต้องพยายามทำต่อไป ต้องเรียนรู้ต่อไป จนกระทั่งชุมชนเกิดความตระหนัก สามารถประเมินความเสี่ยงและเตรียมความพร้อมรับมือเบื้องต้นได้

6. ทรรศนะต่อวงการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

 ·     วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทำให้ประเทศหลุดพ้นจากความยากจน ความเหลื่อมล้ำ และความเชื่อที่ปราศจากเหตุผล ตัวอย่างจากประสบการณ์การทำงานด้านการจัดการภัยพิบัติในประเทศไทยพบว่า ความเชื่อ (โดยปราศจากเหตุผลทางวิทยาศาสตร์) ได้สร้างความเสียหายต่อชีวิต และทรัพย์สินของประชาชนอย่างมาก

 7. กิจการอันเป็นคุณประโยชน์เพื่อสังคม สาธารณกุศล

·     รศ.ดร.เสรี ศุภราทิตย์ สมัยที่ศึกษาอยู่ในระดับปริญญาเอก วิศวกรรมชายฝั่ง มหาวิทยาลัย Tohoku ในประเทศญี่ปุ่นนั้น เขาได้มีโอกาสทำงานกับผู้เชี่ยวชาญด้านสึนามิชาวญี่ปุ่นที่เก่งที่สุดในโลกซึ่งเป็นอาจารย์ที่ปรึกษา เป็นผู้สอนให้คิดวิเคราะห์และนำเสนอสิ่งที่จะเกิดขึ้นทุกรูปแบบของภัยพิบัติ ทั้งเรื่องน้ำท่วม แผ่นดินไหว สึนามิ จะแก้ปัญหาในเหตุการณ์ได้อย่างไร ผมเจอเรื่องภัยพิบัติค่อนข้างเยอะ เห็นคนเสียชีวิต ทำให้ผมอยากช่วย และผมได้เรียนรู้เรื่องภัยพิบัติที่ญี่ปุ่น โดยอาจารย์ที่ปรึกษาของผมยังเป็นบุคคลที่ทำงานเพื่อมนุษยชาติ ความคิดแบบนี้ผมรู้สึกซาบซึ้ง เมื่อกลับมาเมืองไทย เมื่อผมสร้างครอบครัวมั่นคงแล้ว ผมเห็นว่างานด้านนี้สำคัญกว่างานออกแบบโครงสร้างตึกที่วิศวกรทั่วไปทำกัน การทำงานด้านภัยพิบัติเป็นงานที่หนักและรายได้ไม่มาก วิศวกรโยธาส่วนใหญ่จะหันไปทำงานคำนวณโครงสร้างตึกอาคารบ้านเรือน แต่งานด้านนี้เป็นงานช่วยชีวิตคน ในเมืองไทยมีผู้เชี่ยวชาญด้านนี้ไม่ถึง 10 คน  รศ.ดร. เสรี ศุภราทิตย์ จึงได้ตัดสินใจอุทิศตนทุ่มเทกับการทำงานด้านภัยพิบัติตลอดมา โดยใช้ความรู้ ความสามารถ จนกลายเป็นหนึ่งในวิศวกรผู้เชี่ยวชาญด้านภัยพิบัติอันดับต้นๆของเมืองไทย

 ·     หน่วยงานที่ รศ.ดร. เสรี ศุภราทิตย์ ดูแลอยู่ในปัจจุบัน มีวิธีการพยากรณ์เรื่องน้ำท่วมโดยใช้พื้นฐานข้อมูลการพยากรณ์ชุดเดียวกับที่กรมอุตุนิยมวิทยาใช้ แต่การวิเคราะห์และการใช้แบบจำลอง หน่วยงานเราใช้แบบจำลองที่หลากหลาย สิ่งสำคัญของการพยากรณ์คือ อย่าไปเชื่อแบบจำลองชุดใดชุดหนึ่ง กรมอุตุนิยมวิทยามีข้อจำกัด ใช้แค่หนึ่งหรือสองแบบจำลอง แล้ววิเคราะห์จากประสบการณ์ของคนที่ทำงานมานาน แต่เราใช้หลายแบบจำลองเปรียบเทียบวิเคราะห์ อย่างต่ำต้องมี 5 แบบจำลอง เราใช้ทั้งแบบจำลองของประเทศสหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น จีน แคนาดาและออสเตรเลีย ผมคิดว่า หน่วยงานเรามีความเชี่ยวชาญการพยากรณ์ภัยพิบัติอย่างแม่นยำ เพราะใช้แบบจำลองวิเคราะห์หลากหลาย การพยากรณ์ธรรมชาติไม่ใช่เรื่องหัวหรือก้อย ผมไม่เคยพูดว่า ร้อยเปอร์เซ็นต์ ทั้งเรื่องสึนามิหรือน้ำท่วม แต่ผมจะบอกว่า เหตุการณ์แบบนี้มีโอกาสที่จะเกิดขึ้นสูง ผมบริหารจัดการความเสี่ยงด้วย ผมอยากให้ประชาชนเข้าใจว่าเรื่องไหนเป็นความเสี่ยง ประชาชนจะได้ตระหนักรู้และเตรียมตัวป้องกัน

·      การพยากรณ์ภัยพิบัติในเมืองไทยในความคิดเห็นของ รศ.ดร.เสรี ศุภราทิตย์ มี 5 ด้าน ได้แก่ 1. การกัดเซาะชายฝั่ง 2. น้ำท่วม 3. น้ำท่วมฉับพลัน 4. แผ่นดินไหว และ 5. สึนามิ ปัญหาอันดับหนึ่งคือ น้ำท่วม ส่วนสึนามิมีความเสี่ยงในบางพื้นที่ เรามีประสบการณ์โดยตรงเรื่องภัยพิบัติ ทั้งเรื่องแบบจำลองและการวิเคราะห์ จึงทำได้แม่นยำกว่าหน่วยงานรัฐ เพราะเราทำงานวิจัยเชิงลึกประสานกับกรมอุตุนิยมวิทยาและหลายหน่วยงาน รวมถึงส่งข้อมูลให้ ศูนย์ของเราเป็นแห่งแรกในเมืองไทยสามารถจะบอกได้ว่า สึนามิจะเกิดขึ้นแล้ว ที่ไหน เวลาและความรุนแรง ส่วนการคาดการณ์เรื่องฝนตก ถ้าจะให้แม่นยำ สามารถพยากรณ์ล่วงหน้าได้แค่สามวัน

·     กว่า 30 ปีที่ผ่านมา รศ.ดร.เสรี ศุภราทิตย์ ได้เสียสละอุทิศตนทำภารกิจด้านการจัดการภัยพิบัติทั้งในและต่างประเทศโดยเน้นไปที่การสร้างภูมิคุ้มกันให้กับชุมชน ผลงานที่ทำให้คนไทยทั้งประเทศได้รู้จักกับชื่อของ รศ.ดร.เสรี ศุภราทิตย์ คือ สึนามิในทะเลอันดามัน (พ.ศ. 2547), มหาอุทกภัยน้ำท่วมใหญ่ พ.ศ. 2554 การติดตามและวิเคราะห์เกี่ยวกับสถานการณ์น้ำของไทยโดยเฉพาะในจังหวัดกรุงเทพมหานคร ทำให้สังคมได้รับรู้และเตรียมพร้อมรับสถานการณ์ท่วมใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ไทยในรอบ 70 ปี (กรกฎาคม- ธันวาคม 2554), การเตือนภัยฝนตกหนัก น้ำท่วมซ้ำซาก (พ.ศ. 2563–ปัจจุบัน) เป็นต้น โดยมีจุดเด่นตรงที่ รศ.ดร. เสรี ศุภราทิตย์ มักจะมีการเตือนภัยล่วงหน้า พร้อมทั้งแนะนำแนวทางในการป้องกันด้วยเสมอๆ จึงไม่ยากที่นักวิชาการคนนี้จะเข้าไปครองใจผู้ชมคนดูที่ติดตามสถานการณ์นี้อยู่ ท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านน้ำที่ให้สัมภาษณ์ผ่านสื่ออย่างต่อเนื่องทุกวัน ให้คำอธิบาย โมเดลน้ำท่วม การบริหารจัดการน้ำ และการไหลของน้ำเข้าเมือง ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญไม่กี่คนในเมืองไทย ที่สามารถอธิบายวิทยาศาสตร์เบื้องหลังเหตุการณ์ได้อย่างชัดเจนและเข้าใจง่าย พร้อมทั้งวิจารณ์นโยบายการบริหารจัดการน้ำของรัฐในลักษณะที่ “กล้าพูดความจริง” จนได้รับความไว้วางใจจากสื่อทั้งโทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ และสื่อออนไลน์อย่างกว้างขวาง จนได้รับฉายา “กูรูน้ำ” ประจำประเทศไทย

8. ความภาคภูมิใจและรางวัลเกียรติยศที่ได้รับ

 ผมภูมิใจกับรางวัลเกียรติยศที่จะได้รับ และเป็นกำลังใจที่สำคัญให้ผมเดินก้าวไปข้างหน้าต่อไป

 8.1 เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

 ·     พ.ศ. 2556 – จตุตถดิเรกคุณาภรณ์

 ·     พ.ศ. 2551 – เบญจมดิเรกคุณาภรณ์

 8.2 รางวัลเกียรติยศที่ได้รับ

 ·     “คนดีสังคมไทย” สาขา นักวิชาการ-ส่งเสริมคุณภาพการศึกษา ประจำปี พ.ศ. 2545 โดยมูลนิธิเพื่อสังคมไทย

 ·     รางวัล “บุคลากรดีเด่นด้านวิชาการ” ประจำปี พ.ศ. 2546 โดยสมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย

 ·     รางวัล “โครงการทุนปริญญาเอกกาญจนาภิเษก” ประจำปี พ.ศ. 2546 และ 2547 โดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย

 ·     รางวัลทุนวิจัย มูลนิธิโทเรเพื่อส่งเสริมวิทยาศาสตร์ประเทศไทย ประจำปี พ.ศ. 2550

 ·     ผู้เชี่ยวชาญและผู้เขียนนำ (Lead Author) ในการวิเคราะห์ประเมินและเขียนรายงานผลกระทบการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศในคณะกรรมการ IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)